Na temat huty szkła Freudenburger Hütte panuje lekki chaos informacyjny, brak podawanych źródeł, domysły, błędne daty (SGTS). Temat chodził za mną od dłuższego czasu, aż udało mi się wygrzebać w czeluściach internetu (archive.org) pracę naukową pod tytułem „Schlesische gläser. Eine Studie über die schlesische Glasindustrie früherer Zeit, nebst einem Beschreibenden Katalog der Gläsersammlung des Museums Schlesischer Altertümer zu Breslau” E. Von Czihaka z 1891. Autor podaje szeroko źródła swoich informacji, dodatkowo zachęca fakt, że w 1891 ma dostęp do archiwów nieprzetrzebionych XX wiecznymi zawieruchami. Czego zatem dowiadujemy się z krótkiej notki zamieszczonej w opracowaniu ? Hutę założył w 1661 roku Johann Georg Preussler, syn Hansa Preusslera ( który w tamtym czasie zarządzał hutą Preusslerów w Białej Dolinie) oraz wnuk Wolfganga Preusslera – prekursora śląskiej linii Preusslerów, założyciela huty w Białej Dolinie (1617). Johan Georg kupuje od Grafa Hochberga leśną parcelę w miejscu gdzie kiedyś znajdowała się wieś Ullersdorf lub Olbersdorf (dokładnie tak jak w źródle – bez rozstrzygania), która opustoszała w czasie Wojny Trzydziestoletniej. Wokół huty z czasem powstaje kolonia (pewnie pracownicy huty i ich rodziny) która od pobliskiego zamku Radosno (Freudenburger, Freudenschloss) przybiera nazwę Freudenburg (dzisiaj zwyczajowo Radosna, a prawidłowo część Łomnicy, ul. Ustronie) . Johan Georg Preussler umiera w 1691 (1 września). Hutę przejmuje jego syn Christian lub Christoph Preussler. W 1722 roku, właścicielem huty jest Georg Friedrich Preussler. Wiadomo na pewno, że huta istnieje (jest wzmiankowana) w latach 1737,1742, 1749. Wojny Śląskie (1740 – 1763), a szczególnie Wojna Siedmioletnia przerywają istnienie huty z wiadomych względów – huta nagle staje na gorącej granicy, zostają przerwane naturalne rynki zbytu czy linie komunikacyjne, do tego dochodzą zapewne zniszczenia wojenne. W 1750 roku huta zostaje sprzedana przez Georga Friedricha Hochbergom. W 1758 następuje definitywne zamknięcie huty. W 1763 roku administracja Hochbergów rozważa ponowne otwarcie Freudenburger Hütte, ale do niego nie dochodzi. Huta staje się wspomnieniem.
Nazwy geograficzne wskazujące na istnienie huty utrzymywały się jeszcze na początku XX wieku. Po dzisiejszej czeskiej stronie na Ruprechtický Špičák wspinała się droga biegnąca grzbietem, który wtedy nosił nazwę Glashütten Steig. Być może tą drogą utrzymywano kontakty handlowe z czeską (a wtedy austriacką) strona. Góra Słodna (790), nosiła nazwę Hüttenberg .
Radek Robociński, współpraca: Anna Goraj
Żródła map:
chartae-antiquae.cz
mapire.eu
Austriacka mapa (po 1763) podająca: Freudenburg albo stara huta szkła (Freudenburg oder alte Glashütte)
Freudenburg (Radosna), Glashütten Steig i Hüttenberg (Słodna)
Widok z Ruprechtickego Špičáka na wschód, gdzieś przed widoczną przełęczą lub na nią wychodziła droga Glashütten Steig
